Door sandra op 7 september, 2012 – 15:14
Stress, niet altijd zo onschuldig!
Iedereen heeft wel eens stress, dit hoort nu éénmaal bij het leven.
Je kan positieve stress ervaren doordat je bv. op reis vertrekt of uitkijkt naar een ontmoeting met een geliefde.
Je stress kan ook andere vormen aannemen bv.stress door tijdsdruk omdat je op tijd op je werk moet zijn of een bepaalde dead-line moet halen.
Je kan ook last krijgen van stress doordat je bv. het podium op moet om een toespraak te houden voor een grote groep mensen.
Maar je kan ook stress ervaren in gevaarlijke situaties bv. je moet op een drukke autostrade 3 baanvakken oversteken.
Ook emotionele stress komt voor door bv. ziekte van jezelf, onzekerheid over het lot van 1 van je geliefden.
Kortom, elke verandering in onze levensomstandigheden die we niet vanzelfsprekend en routinematig kunnen integreren, veroorzaakt stress.
Dat ‘gestreste’ gevoel is meestal hinderlijk. Het zet je mentaal, maar ook lichamelijk onder druk. Je hart maakt meer tempo dan gewoonlijk. Maar het is tevens een overlevingsmechanisme. Het helpt ons om alerter te blijven, om te reageren. We noemen dit de ”fight or fly” reactie. De eerste fase van deze reactie gebeurt onbewust.
Zelden staan we erbij stil wat er op momenten van stress in ons lichaam gebeurt en welke gevolgen dat voor ons heeft, niet alleen op korte, maar vooral ook op langere termijn. En toch is het belangrijk ons dit af te vragen. Als we preciezer weten wat stress is, waar dit verschijnsel toe dient en wat de effecten ervan zijn, kunnen we er wellicht ook beter mee omgaan. Namelijk op zo’n manier dat onze gezondheid er zo weinig mogelijk onder te lijden heeft!
Door stress wordt ons fysiek en emotioneel evenwicht geregeld op de proef gesteld, sterker nog het kan af en toe flink bedreigd kan worden.
Bij stresssituaties komen een reeks van aangeboren automatismen op gang die onder normale omstandigheden feilloos borg staan voor het vrijwaren of, indien nodig, het herstellen van ons evenwicht.
De mens bezit voldoende weerstand om deze uitzonderlijke toestanden op te vangen. Vandaar dat zodra er een bedreigende of als bedreigend aangevoelde situatie opduikt, een vast patroon van fysiologische en gedragsprogramma’s op gang wordt gebracht, met als doel de directe overleving te verzekeren.
Het wordt pas gevaarlijk als een gemoedstoestand aanhoudend in een negatieve fase blijft, hetgeen tot aandoeningen kan leiden
Hoe werkt stress nu?
Als voorbeeld nemen we het verhaal van de tijger die op ons af komt rennen.
Je ziet de tijger en fase 1 begint.
Je krijgt hartkloppingen al zonder dat je het beseft. Dit is een reactie van het lichaam die sneller is dan het bewustzijn. We spreken over de “FIGHT OR FLY” reactie (vechten of vluchten)
We krijgen te maken met een verhoging van de hartslag, bloeddruk en ademhaling en een verhoogde bloedtoevoer naar de hersenen en bedreigde lichaamsdelen
Er wordt adrenaline geproduceerd zodat we in opperste staat van paraatheid geraken.
In fase 2 wordt men zich bewust van het gevaar en men gaat lopen, maar men moet ook kunnen blijven lopen. Onder invloed van cortsiol wordt dus brandstof gemobiliseerd in de vorm van glucose. Intussen worden andere programma’s die belemmerend zouden kunnen werken op de onmiddellijke overleving, zoals voeding, slaap, seksueel gedrag en voortplanting, op een laag pitje te zetten.
Er wordt meer cortisol geproduceerd om te proberen terug tot een evenwicht te komen. Daarom noemen we cortisol ook wel eens het stresshormoon.
In fase drie heb je jezelf in veiligheid kunnen stellen en kan je op adem komen. Het systeem moet nu terug in evenwicht komen. Dit noemen we het stopmechanisme .
Fase vier is het besef dat je ontsnapt bent en je kan dan eindelijk nagenieten.
Men kan deze situatieschets toepassen op de alledaagse stress die al begint met de wekker die uiteraard veel te vroeg afgaat, het moeten haasten om de kinderen naar school te brengen, het haasten naar ons werk, het heel de dag werken tegen dead-lines, het na het werk terug haasten naar de kinderopvang, vlug naar huis, snel snel alle huishoudelijke klusjes doen, kinderen in bed stoppen en dan eindelijk rust en nagenieten van de dag. Tijdens een verkwikkende slaap kunnen we dan terug herstellen en ons evenwicht terugvinden.
Het hele stresssysteem zit goed in elkaar, maar is bedoeld voor occasionele stress. Bij heel wat mensen wordt stress echter chronisch. Je komt niet meer aan die rustfase toe. Hierdoor moet in fase 2 veel cortisol worden aangemaakt.
Door chronische stress kan ons systeem dan ook in overdrive gaan. In het begin is alles normaal maar door voortdurende stress maakt ons hormonaal systeem overuren. Vaak zien we dat er in deze beginfase een verhoging ontstaat van het cortisolgehalte in het bloed. Naarmate deze stress blijft aanhouden blijft heel ons systeem constant in deze fase van verhoogde cortisolproductie hangen.
Bijnieruitputting ten gevolge van het gedurende lange tijd extra produceren van bijnierhormonen is vaak het gevolg!
Nota :
Uiteraard kan bijnierinsufficiëntie ook andere oorzaken hebben en ligt chronische stress niet altijd aan de basis van een verlaagd cortisolgehalte. Daarom moet er absoluut een goede endocrinoloog ingeschakeld worden wanneer zou blijken dat er een verminderde productie is van bijnierhormonen. Het probleem kan nml. ook ergens anders gesitueerd zijn bv. in de hypofyse die de voorhormonen moet produceren en een seintje geven aan de bijnieren.
Beweren dat bijnierinsufficiëntie als oorzaak chronische stress heeft zou dus wel heel kort door de bocht zijn maar … voortdurende, chronische stress waardoor de bijnier gedurende langere tijd op volle toeren moet draaien, kan een meespelende factor zijn bij het ontstaan van bijnierinsufficiëntie.
Zoals aan het begin van deze blog reeds geschreven werd, heeft iedereen wel eens last van stress. Dit valt niet te vermijden.
Belangrijker dan deze stress is wel de manier waarop je hiermee omgaat.
Ieder mens heeft een ingebouwd ontspanningsmechanisme dat de tegenpool is van het stressmechanisme. Na iedere actieve periode komt er een passieve; ze lossen elkaar af volgens een natuurlijk ritme. Door zich lichamelijk te ontspannen, ontspant ook de geest. Spieren losmaken, maakt negatieve gedachten en gevoelens los. Negatieve gedachten veroorzaken lichamelijke spanningen en ongemakken.
Een ontspannen persoon heeft meer veerkracht en kan bijgevolg bewuster en met meer zelfvertrouwen in het leven staan
Niet iedereen reageert hetzelfde op stresssituaties. Dit is voornamelijk afhankelijk van je persoonlijke temperament. Maar we kunnen wel een aantal handvaten aanreiken om beter met stresssituaties te leren omgaan en je te helpen om terug in die ontspanningsfase te geraken.
Wat kunnen we nu zelf doen om ons evenwicht te bewaren en zo beter om te kunnen met de dagdagelijkse stress waar we allemaal mee te maken hebben?
Hier volgen een aantal raadgevingen :
Eet gezond!
* Eet voldoende fruit en groenten.
*Eet volgens de juiste voedselcombinatie en het goede zuur/base evenwicht.
* Voeg wat extra versterkende voeding toe aan je eetpatroon zoals : honing, raathoning, stuifmeel, koninginnegelei, vloeibaar biergist, tarwekiemen, ginseng,…..maar ook vruchten zoals kaki, cactusvruchten, kers, knoflook, meloen, rode bes, mispel, perzik, amandel.
* Schrap volgende voedingsmiddelen uit je menu of beperkt het drastisch
° koffie, alcohol, cola
° industriesuiker
° graanvoeding
° kant-en klaarvoeding (voedingsaditieven)
Neem voldoende ontspanning en beweging!
* Plan voor jezelf tijd in om aan ontspanning te doen.
* Ga sporten of zoek een creatieve hobby.
* Ga een keertje naar de sauna.
* Laat je verwennen door een zalige massage.
Stel prioriteiten en wees niet te steng voor jezelf
* Stel geen onrealistische eisen aan jezelf. Je kan niet alles even goed doen.
* Relativeer. Morgen komt er nog een dag.
Doe aan stressbeheersing
* Volg een relaxatiesessie.
* Leer enkele goede ademhalingstechnieken toe te passen.
* Schakel desgewenst fytotherapie en/of Bachbloems in.
Zoek op tijd professionele hulp
* Heb je het gevoel dat je het niet alleen aan kan, vraag dan hulp aan een deskundig gezondheidstherapeut of contacteer je huisarts die je desgewenst kan doorsturen.
* Trek op tijd aan de alarmbel! Blijf niet te lang doorgaan tot er haast geen weg meer terug is!
Ik wens jullie een gezond leven toe met de nodige gezonde stress maar vooral ook stressvrije momenten.
Geniet van het leven en hol jezelf niet voorbij!