Door sandra op 7 september, 2012 – 15:16

Het belang van goede voedselcombinaties

In mijn vorige blog schreef ik al een artikel over hoe belangrijk het is om gezonde voeding tot je te nemen. Hierbij ga ik dieper in op het maken van de juiste voedselcombinaties.

Voor een optimale spijsvertering is het van belang om bepaalde voedselcombinaties te vermijden en andere juist wel te eten.

Het niet respecteren van de goede voedselcombinaties leidt op termijn tot een sterke vervuiling van de darmen met spijsverteringsproblemen tot gevolg en het ondermijnen van het natuurlijke weerstandsvermogen (immuniteit).

Om heel het spijsverteringsverhaal wat duidelijker voor jullie te maken geef ik jullie even een kort inzicht in de anatomie en de werking van het spijsverteringstelsel en vertel ik jullie wat meer over het eigenlijke verteringsproces.

Het spijsverteringsstelsel is een ong. 7 à 8 m lang kanaal dat vertrekt bij de mond en via de slokdarm, de maag en de dunne en dikke darm eindigt bij de anus.. Tijdens deze lange tocht grijpen er vele verteringsprocessen plaats. Indien we onze darmen volledig moesten kunnen openplooien dan zouden ze een oppervlakte van ongeveer 400 m² beslaan, enorm groot dus. Vandaar dat het ook zo’n belangrijke factor in ons immuunsysteem is (80% van onze immuniteit zit in onze darmen).

Vertering wil zeggen dat een voedingsmiddel, dat uit veel stoffen is opgebouwd, wordt afgebroken tot zijn elementaire bouwstenen. De elementaire bouwstenen van dat bepaalde voedingsmiddel zijn bijvoorbeeld : water, eiwitten, vetten, koolhydraten, kleurstoffen, aromatische stoffen, chemische stoffen en nog vele andere stoffen.

Enkel eiwit, vet, koolhydraten en zuren worden verteerd omdat zij de voedingsstoffen voor ons lichaam vormen.

De meeste voedingsmiddelen bevatten een combinatie van deze vier voedingsstoffen, maar in een specifieke verhouding eigen aan het voedingsmiddel. Er is echter steeds één voedingsstof die domineert en zij bepaalt het verteringsproces.

De vertering gebeurt dmv enzymen. Elke voedingsgroep heeft zijn specifieke enzyme nodig om verteerd te kunnen worden. De goede werking van deze enzymen is afhankelijk van de zuurtegraad (pH waarde) van het milieu waarin ze werkzaam zijn. Zo zijn er enzymen die goed werken in een zuur milieu (lage pH waarde, < 7) en anderen werken dan weer optimaal in een basisch of alkalisch milieu (hoge pH waarde, >7). Bv. amylase (nodig voor de vertering van zetmeel) werkt enkel goed in een licht zuur tot normaal milieu (pH 5,5 tot 7). Wordt deze zuurtegraad gewijzigd, dan houdt de goede werking op en dit is een belangrijk gegeven zoals we verder nog duidelijker zullen zien.

En dan gaan we nu in gedachten even de weg van onze voeding volgen.

De vertering van ons voedsel begint al in onze mond. Terwijl we het voedsel tot kleine stukjes kauwen, speekselen we het in.

Het speeksel bevat het enzym amylase (of ptyaline) dat ervoor zorgt dat zetmeel reeds in de mond wordt voorverteerd. Zoals reeds gezegd werkt amylase optimaal bij een pH waarde van 5,5 tot 7 dus in een licht zuur tot neutraal milieu.

Via de slokdarm belandt onze voeding dan in onze maag.

Het voedsel wordt in de maag met maagzuur vermengd. De zuurtegraad van het maagsap is afhankelijk van het soort voedsel dat je genuttigd hebt maar bevindt zich ergens tussen de 1 en 4 pH dus erg zuur. Zodra je voedsel vermengd met speeksel in de maag komt stopt de zetmeelafbraak. In de maag is de pH te laag om het zetmeelverterend enzym amylase te laten functioneren. De eiwitvertering daarentegen start in de maag dmv van het enzym pepsine dat alleen in een erg zuur milieu werkt met een pH tussen 1,5 en 1,6. Is de pH te hoog dan werkt pepsine niet of niet naar behoren.

Na de maag gaat onder, ideale omstandigheden, het bijna verteerde voedsel naar de dunne darm.

In het begin van de dunne darm wordt allereerst het maagsap geneutraliseerd waardoor er in de dunne darm een basisch milieu heerst. Hier heeft dan ook de hoofdvertering plaats van eiwit, zetmeel en vet met behulp van pancreasenzymen die allen enkel goed kunnen werken in dit basische milieu..

Naargelang de verhouding eiwitten, zetmeel en/of vetten kiest de pancreas de afgifte van de verschillende enzymen.

• bij een eiwitrijke maaltijd wordt protease vrijgegeven
• bij een zetmeelrijke maaltijd amylase en
• bij een vetrijke maaltijd lipase

Door verkeerde voedselcombinaties te gebruiken raakt de pancreas in de war met als gevolg een slechte vertering van de reeds onvoldoende voorverteerde voeding en daaruit voortvloeiende rotting in de darmen.

Aan het einde van de dunne darm worden de vitaminen en mineralen die door de vertering zijn vrijgekomen, en in de gewenste vorm zijn gesplitst, door het bloed opgenomen. Een slechte vertering brengt dus ook automatisch een slechte opname van vitamines en mineralen met zich mee.

Vanuit de dunne darm gaat het voedsel verder richting anus en komt het in de dikke darm terecht.

• De dikke darm heeft ook verschillende functies
• opname van water en minerale zouten
• vorming van bepaalde vitamines zoals B12
• zorgen voor de vertering van nog niet verteerde voedingsstoffen
• vormen van stoelgang en uitscheiden ervan

De dikke darm is bij de meeste mensen echter gedegenereerd tot een verzamelplaats van afval afkomstig uit gisting- en rottingsprocessen. Darmverstopping, darmziekten, opgezette darmen en heel veel ongemakken zijn er het gevolg van. Eén van de belangrijkste doelstellingen van de voedselcombinaties is juist de werking van de dikke darm verbeteren door er voor te zorgen dat er al voldoende voorvertering heeft plaatsgevonden.

De juiste voedselcombinaties zorgen dan ook voor:

• een efficiëntere vertering
• een betere opname van voedingsstoffen
• minder gifstoffen door slechte vertering
• men heeft minder voedsel nodig
• er is minder energie nodig om dit voedsel af te breken
• minder spijsverteringsklachten zoals gasvorming, opgezette buik, allergieën etc.
• resultaat : een zuiver lichaam.

Maar hoe gaat dat in de praktijk nu in zijn werk?

Voedselcombinaties zijn in strijd met de klassieke voedingsleer; toch is het eenvoudig:

Het basisprincipe steunt hierop dat eiwit wordt afgebroken door het enzym pepsine in de maag met een zuur milieu terwijl zetmeel wordt afgebroken door het speekselenzym amylase dat een alkalisch milieu nodig heeft om werkzaam te kunnen zijn.

Wat gebeurt er nu als we bv. brood met kaas samen eten, dus zetmeel met eiwitten combineren? Wij krijgen dan beide reacties tegelijkertijd en daardoor gaan beide werkingen voor een groot deel opgeheven worden waardoor het zetmeel overgaat tot gisting en het eiwit tot rotting.

Dus geen:

• Brood (zetmeel) + kaas (eiwitten)
• Aardappelen (zetmeel) + vlees (eiwitten)
• Rijst (zetmeel) + kip (eiwitten)

Zetmeel met zoet is nog zo’n slechte combinatie omdat de suiker uit honing, fruit, confituur e.d. niet kan afvloeien naar de darmen, maar in de maag blijft zitten en o.i.v. de maagtemperatuur (37°C) begint te gisten. Bovendien belet suiker de afscheiding van amylase in de mond, zodat de voorvertering van zetmeel geremd wordt.

Voorbeeld: boterham met confituur, gebak met honing, fruittaart, pannenkoek met stroop, rozijnenbrood.

Dus geen:

• Brood (zetmeel) en zoet beleg (suiker)
• Brood (zetmeel) en confituur of choco (suiker)
• Brood (zetmeel) en honing (suiker)
• Brood (zetmeel) en banaan (suiker)

Toch bestaat de klassieke Westerse voeding vooral uit deze twee slechte voedselcombinaties.

Nog zo’n slechte combinatie is zetmeel met zuur. Vrije zuren, aanwezig in fruit en azijn, verlagen de pH-waarde van het speeksel met een zure reactie tot gevolg. Zodoende is zuur met zetmeel een slechte combinatie, want zetmeel heeft een licht zuur tot neutraal milieu nodig om goed verteerd te kunnen worden, weet je nog?

Dus geen:

• Brood (zetmeel) + tomaat (zuur)
• Brood (zetmeel) + appel (zuur)
• Spaghetti (zetmeel) + tomatensaus (zuur)
• Aardappelpuree (zetmeel) + zuurkool (zuur)

Eiwit-zuur is ook een slechte combinatie. De vertering van de eiwitten begint in de maag, onder invloed van pepsine. De maag is erg zuur wat ook nodig is om de pepsine goed zijn werk te laten doen, maar combineer je eiwitten met zuur voedsel dan is de vertering toch onvolledig. Zuur remt nml. de afscheiding van het maagzuur. Hierdoor wordt te weinig pepsine gevormd voor een goede eiwitvertering.

Kaas en noten gaan weer wel samen met zuur fruit of zure groenten omdat zowel kaas als noten een hoog vetgehalte hebben en dat gaat wel weer goed. Het gaat dus om de hoeveelheid eiwit in de voeding t.o.v. de zure producten.

Dus geen:

• Kaas (eiwit) + mosterd (zuur)
• Haring (eiwit) + azijn (zuur)
• Worst (eiwit) + zuurkool (zuur)

De combinatie vet-suiker is ook niet aan te raden. Als we suikers samen eten met vetrijk voedsel, dan krijgen we een vermenging van vet en suiker. De vertering loopt hierdoor traag omdat we een combinatie hebben met vet dat de maagmotoriek verminderd. De suikers blijven door de aanwezigheid van vet veel te lang in de maag. Gevolg is gisting.

Dus geen:

• Kaas (vet) en gelei (suiker)
• Chocolade (vet én suiker ineen!)
• Avocado (vet) en suikerrijk fruit

Nog een moeilijke combinatie is eiwit-suiker. Eiwit blijft lang in de maag en in combinatie met suiker zorgt dit voor een te langzame vertering met als gevolg gisting. Dit gistproduct vormt in de darmen de voedingsbodem voor de niet-wenselijke en schadelijke bacteriën.

Dus geen:

• Vlees(eiwit) + Appelmoes (suiker)
• Vleesmaaltijd (eiwit) + zoet dessert of fruit (suiker)
• Vlees (eiwit) + zoete saus (suiker)

Ook de combinatie eiwit-eiwit is niet aan te raden. Maken we een onderscheid in dierlijke eiwitten en plantaardige, dan moeten we er voor zorgen dat we beide niet in een maaltijd combineren. Combineren we bijvoorbeeld vlees met vlees dan gaat dat goed. Echter teveel leidt ook tot verteringsproblemen.

De laatste slechte combinatie is vet-vet. Deze combinatie is niet aan te raden omdat een teveel aan vet problemen geeft met de spijsvertering. Omdat het spijsverteringsstelsel niet in staat is veel vet tegelijkertijd te verteren.

Gelukkig zijn er ook goede voedselcombinaties en dit zijn :

• Eiwit-vet
• Zetmeel vet
• Vet-zuur
• Suiker-zuur

Dit lijken weinig combinaties, maar er kunnen zo vele honderden combinaties gemaakt worden, afhankelijk van uw eigen creativiteit. Groenten kunnen zowel met eiwitten als zetmeel gecombineerd worden.

Het makkelijkst is dat u begint met uw groenten en er dan of zetmeel of eiwit aan toevoegt..

Bijkomend voordeel is dat u dan zowiezo al meer basische voeding en minder verzurende voeding tot u zal nemen (zie mijn vorige nieuwsbrief) en dan ook makkelijker de 80/20 regel in acht zal kunnen houden.

Voorbeelden :

• salade van verse seizoensgroenten + een stukje kip
• gestoomde groenten + rijst
• groentesoep zonder vlees + brood
• ratatouille + quinoa (recept zie site)
• groenten + eierkoek
• groenten + koude aardappelsla
• groentenslaatje + brood (recept Koolsla New Orleans zie site)

Nog enkele voorbeelden van goede voedselcombinaties

Zetmeel + vet:
Brood + boter
Brood + avocado
Spaghetti + boter of roomsaus
Aardappelen + oliesaus
Rijst in olie bereid
Friet (aardappelen + vet)
Aardappelpuree met zelfgemaakte vette mayonaise (geen citroen)

Vet + zuur:
Avocado + citroensap
Olijolie + wijnazijn
Mayonaise + Molkosan
Vette vis + citroensap
Noten + zure vruchten
Kaas + tomaat

Suiker + zuur

Yoghurt + honing

Yoghurt + suikerrijk fruit

Karnemelk + suiker

Zoet fruit + zuur fruit

Zuurkool + rozijnen

Zoetzure saus

Indien u dit voedingspatroon een tijdje volhoudt zal u vanzelf merken dat het uw gezondheid ten goede komt.

Ik wens jullie veel plezier bij het uitproberen van de goede voedselcombinaties